Owoce towarzyszą ludzkości od zarania dziejów, uznaje się, że są najstarszym pokarmem świata. W dzisiejszych czasach stały się niezbędnym elementem zdrowej i zbilansowanej diety. Są źródłem wielu cennych, niezbędnych do życia witamin, soli mineralnych oraz błonnika. Owoce są lekkostrawne, działają oczyszczająco oraz pozytywnie wpływają na funkcjonowanie naszego organizmu, a także chronią przed niektórymi chorobami.
Dużą i bardzo popularną grupę owoców stanowią cytrusy do których zaliczamy: grapefruity, pomarańcze, cytryny, limonki, mandarynki, kumkwaty czy pomelo oraz mniej znane: cytrangi, pomarańcze trójlistkowe, kalamondyny, cytrony.
Grapefruity to jedne z najzdrowszych owoców cytrusowych. Zawierają liczne witaminy z grupy B, C, A jak i minerały (mangan, potas, magnez, fosfor) oraz flawonoidy między innymi naringinę, która ma właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne, a do tego działa hamująco na procesy nowotworowe. Aby w pełni skorzystać z tych dobrodziejstw trzeba je konsumować z białą osłonką okrywającą miąższ, nie jest ona zbyt smaczna, ale za to lecznicza. To właśnie tam ukryta jest naringina.
Pomarańcza jest obok cytryny najbardziej popularnym i rozpowszechnionym na naszym globie owocem cytrusowym. Pomarańcza to duża dawka beta-karotenu oraz witaminy C. Jedna pomarańcza pokrywa nasze dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. W pomarańczach znajdziemy także minerały takie jak potas, miedź i wapń. Pomarańcze pochodzą z Azji. Podróżnik Krzysztof Kolumb sprowadził pomarańcze na Haiti, stamtąd dotarły do Ameryki Północnej. Natomiast w Europie pierwsza plantacja pomarańczy została założona w Hiszpanii w 1792 roku. Największym i najważniejszym producentem pomarańczy są Stany Zjednoczone, a w Europie Hiszpania. Pomarańcze dzielimy na trzy podstawowe grupy:
- pomarańcze Navel (pomarańcze o grubej skórce),
- pomarańcze Bluforangen (krwiste), uprawiane głównie w rejonie basenu Morza Śródziemnego,
- pomarańcze Blondorangen, najbardziej popularna grupa, tu znajdziemy między innymi bardzo soczystą i prawie bezpestkową odmianę Valencia.
Pomelo (pomarańcza olbrzymia, szadok) to chyba najmniej znany owoc cytrusowy, stosunkowo od niedawna trafia na polskie stoły. Zawiera bardzo dużo witaminy C, ponad 61 mg i potasu 216 mg, który odpowiada za równowagę wodno-elektrolitową naszego organizmu. Pomelo polecane jest dla osób mających problemy zdrowotne (zgaga). Zawiera także sporo bioflawonoidów, czyli przeciw utleniaczy hamujących rozwój komórek nowotworowych w organizmie. Pomelo pochodzi z Malezji i Indonezji.
Mandarynki są słodszą wersją cytrusów, mają tak jak cała grupa sporo witaminy C, zawierają nobiletynę, która wspomaga leczenie wiele chorób, między innymi cukrzycy typu 2, miażdżycy naczyń krwionośnych i otyłości. Zawierają także witaminę A, która korzystnie działa na skórę i wzrok. Mandarynki to źródło wapnia, magnezu, fosforu, potasu, żelaza, sodu i cynku. Zawarte w nich kwasy cytrynowy i jabłkowy wspomagają procesy oczyszczania organizmu z toksyn i poprawiają proces przemiany materii.
Cytryna to bogate źródło witamin z grupy B (B1, B5, B6) oraz potasu, żelaza, wapnia i magnezu. Zawiera substancję zwaną terpent, która pobudza produkcję śliny. Cytryna przyczynia się do usprawnienia metabolizmu, oczyszcza organizm z toksyn.
Kumkwat (gorzka pomarańcza) zawiera potas, magnez, wapń, miedź, żelazo oraz witaminę A i C. Polecany dla osób chcących podnieść odporność swojego organizmu, obniża poziom cholesterolu (LDL). Owoc ten można spożywać na surowo ze skórką jednak przed spożyciem należy sparzyć przez 10-15 sekund, wtedy znika gorzki smak, a pozostaje słodko-kwaśny.
Limonka to mało kaloryczny owoc, głównie znany i rozpowszechniony jako dodatek do drinków i napojów. Zawiera duże ilości witamin z grupy B oraz witaminę C, a także minerały takie jak miedź, żelazo, wapń oraz flawonoidy. Regularne spożywanie soku z limonki przyczynia się do odkwaszania organizmu, wzmocnienia całego układu immunologicznego. O limonce często mówi się, że jest zieloną siostrą cytryny.
Ciekawostki ze świata cytrusów
W rodzinie cytrusów spotkamy jeszcze i takie owoce:
- Sweetie to mieszaniec grapefruita i pomarańczy olbrzymiej,
- Tangelo to mieszaniec mandarynki i grapefruita, popularna nazwa to Honeybell,
- Cytranga to krzyżówka pomarańczy słodkiej i trójlistkowej,
- Poncyria trójlistkowa (pomarańcza trójlistkowa), gatunek rośliny cytrusowej z rodziny rutowatych, występuje w Azji, w Chinach,
- Kalamondyna to krzyżówka kwaśnej mandarynki z kumkwatem japońskim,pochodzi z południowo-wschodniej Azji,
Klementynka wywodzi się z Algierii i jest młodszą siostrą popularnej mandarynki, odkryta w XIX wieku,
Satsuma to mandarynka bez nasion, pochodzenie nieznane,
Cytron (cedrat) lub ręka Buddy to bardzo ciekawa roślina w tej grupie. Jej łacińska nazwa brzmi Citrus medica, ma bardzo duże owoce, ważące nawet ponad 2 kilogramy. Pochodzi ona z podnóża Himalajów i jest prawdopodobnie jednym z trzech gatunków rodzicielskich większości form uprawowych. Ze skórki tej rośliny uzyskuje się ważną dla kuchni wschodniej przyprawę cykatę. Jest to roślina idealna na dżemy, powidła, musy, nadaje się także do kandyzowania.
Fot. ma charakter poglądowy. Źródło mat. prasowe bronisze.com.pl